Rajzy na jedyn abo dwa dni kajś niydaleko ôd Mōnachium to je cosik, czymu przajymy fest ôstatnimi miesiōncami. Po krōtkich wycieczkach do Norymbergi, Innsbrucka i Salzburga prziszoł czos na Wiydyń. I to ô stolicy Austryji chcymy Wōm dzisioj kapka poôpowiadać i pokozać jak szafnyć te miasto we dwa (dyszczowe) dni. Jadymy!
Spanie i kōmunikacyjo we Wiydniu
Napocznymy ôd tego, że skuli naszyj kamratki Any niy zostalimy ekspertami ôd wiydyńskij bazy hotelowej. Ale i CS, i Airbnb, i hotele bezmaś fōngujōm tamek jak trza. A jak se kupicie dwudniowo farkarta na cołko kōmunikacyjo, to bydzie Wōm już richtich ganc egal w kerej tajli miasta bydziecie nynać i trzimać rukzaki.
Dwa dni rajzowanio autobusami, metrym i tramwajami po 16€/łep: wienerlinien.at.
Dorada: jak już bydziecie mieli farkarta, to siednijcie se do tramwaju, kery ciśnie ze Karlplatzu ku Praterowi. Szafniecie dwie dobre sztele, a po drōdze wejrzicie na wszyjskie nojgryfniyjsze place i bydziecie mogli se wybrać, kaj potym werci sie iś piechty.
Wiydyński baukōnszt
Czasu ni ma za wiela, bo dyć dwa dni na Wiydyń to je mało, tōż gibko cisnymy przed sia. Nojprzōd baukōnszt. Kościoły, kamiynice, ratusz i parlamynt to yno pora bajszpili tego, co po byzuchu bydzie sie Wōm ze miastym kojarzić. Miszōng sztili (ôd gotyku, bez barok, ku spōłczesności), snōżność i pastelowe farby skłodajōm sie tamek ku krōlewskimu, elyganckimu landszaftowi, kery ôstowo we pamiynci sztyjc dugo po zwiydzaniu.
Tak w ogōle, to we Wiydniu dejcie se pozōr, bo tamek za kożdym winklym chowie sie… cosik piyknego! Roz galeryjo zakupowo, roz ajnfachowy geszeft. Zawdy we wercie stanyć, kuknyć, spamiyntać, bo takich szteli niy znojdziecie nikaj indzij. A takie kōnkretniyjsze place “do zwiydzynia” znojdziecie pod spodkiym:
Belweder we Wiydniu
Postrzōd wszyjskich stawiyń we cesaryjskij stolicy, nōm nojlepij spasowało te, kere… było nojmynij wożne.
Gryfny Belweder to je taki kōmplet – dwie chałpy (Wiyrchny i Spodni Belweder) i epno zygroda miyndzy nimi. Tamek naprowda widać, wiela pijyndzy mieli za starej piyrwy te wszyjski austryjockie dynastyje. Czamu? Ano beztōż, że ta sztela to nic inkszego jak… chałpka na lato (“domek letniskowy”) ôd ksiyncia Gynka Sabaudzkigo (Eugen von Savoyen).
Poszpacyrujcie se tamek i niy przepōmnijcie wejrzeć na ta tajla za Wiyrchnym Belwederym. Znojdziecie zwiedowne rzeźby – łepy roztōmaitych zwiyrzōw.
Hundertwasserhaus
Nasz kamrat padoł kedyś, że po gimnazjalnej rajzie do Wiydnia spamiyntoł yno “chałpa ze drzewym we strzodku”. Tōm chałpōm je Hundertwasserhaus – chałpa Friedensreicha Hundertwassera, austryjockigo malyrza, grafika i performera. To ōn se takie stawiynie wynokwił i to skuli niego co chwila podjyżdżajōm tamek turyści, coby podziwać sie na tyn farebny familok. 😉
Bezma we strzodku je lepij jak z dworu. Sprowdźcie i dejcie znać.
Schloss Schönbrunn i Hofburg
We Hofburgu bez setki lot pomiyszkiwali (i sztyjc pomiyszkujōm) austryjoccy włodcy. Tera rzōndzi tamek prezydynt, a przōdzij byli to krōle, ksiyncie i arcyksiyncie. Kożdy z nich cosik se we Hofburgu przemiynioł abo dostawioł, skirz czego tera te stawiynie je takie srogie.
Schönbrunn to je inkszo bojka, bo już niy we cyntrum, yno fōrt dalij, we 13. dziylnicy (ale kōmunikacyjo je we Wiydniu tak dobro, że niy wyrobicie sie ze przeczytaniym tego tekstu, a już bydziecie na miyjscu). Cesarsko rezydyncyjo letnio na liście UNESCO. Masa placu do zwiydzania, masa geldu do udania. Tako atrakcyjo na cołki dziyń. My tukej – skirz tego, że fanami zwiydzania pałacōw we strzodku my niy sōm – szafli to “po sztudyncku”. Chocioż bezma stracilimy fol skirz pogody, bo zygroda wele Pałacu richtich gryfno je dziepiyro na wiosna. Wierzymy. Przijadymy zaś. 😉
Ratusz we Wiydniu
Ku Wiener Rathaus podlecielimy ze aparatym zaro, jak my go yno uwidzieli. Z daleka myślelimy, że to je skopiowany rathaus ze Marienplatzu we Mōnachium. I wiela my sie niy ôchybili, bo tukej tyż zasiodo cołki regiyrunek miasta i landu.
Naôkoło je zygroda. W czasie naszeg byzuchu – wiadōmo – w remōncie. 😉
Parlamynt
Jeszcze jedne stawiynie dlo regiyrunku. Kapka jak we Grecyji – kolumny, bioły kamiyń i Pallas Atyna, kero dziwie sie na cołkie miasto.
Kościoły we Wiydniu
Je pora gryfnych, ale dwa nojwożniyjsze i nojcynniyjsze to Stephansdom (Gotycko Katedra św. Szczepōna – ja, dobrze my napisali, niy Sztefana!) i Karlskirche (Kościōł św. Karola Boromeusza). Kożdy inkszy i kożdy piykny. Katedra stoi na samym strzodku Stephansplatz, kery idzie uzdać za taki wiydyński rynek i cyntralny punkt ôriyntacyjny. Ôblyźcie se te stawiynie i kuknijcie ze kożdej zajty, to znojdziecie masa zwiedownych tajli (nōm nojlepij sie podoboł farebny dach). Kościōł św. Karola to już czysty barok – fol mojideł, złota i charakterystyczne kolumny ze kopułōm miyndzy nimi, kere widać już z daleka, ze masy roztōmaitych szteli we mieście.
Wiydyńsko Opera
Znano bodej na cołkim świecie Wiener Staatsoper to było piyrsze, co wiydyńczycy postawili se przi swoim tzw. Ringu – szyrokij drōdze naôkoło cyntrum miasta. Terozki stoi tamek już dycht wszyjsko, ô czym czytaliście pora linijek wyżyj, ale to ôd Opery wszyjsko sie zaczło.
Godo sie, że z poczōntku pomiyszkańcy miasta tak fest niy przoli tymu stawiyniu, że jedyn ze baumajsterōw sōm sie skirz tego zabił.
MuseumsQuartier Wien
Wszyjskie nojlepsze muzea w jednym miyjscu, piykne ze dworu i ze strzodka, cosik dlo fatra i synka, dlo mutry i cery. Taki je MuseumsQuartier – sztela, kaj idzie sie i nadziwać, i nauczyć. Punkt ôbowiōnzkowy, tyż przi wiydyńskim Ringu.
Sznycel, torta abo kafyj?
Wiydyńskie jodło to przede wszyjskim Torta Sachera, Wiener Schnitzel i wszyjsko ze Würstelständen – kioskōw przi drōdze ze wuszcikami jak Bratwurst abo Käsekrainer. Ale podle nos, Wiydyń to zaôbycz… kafyj! Godo sie przeca bai ô wiydyńskij Kaffeehauskultur, kero spolygo na piciu kafyju (i kōniecznie wody ku tymu) i czytaniu cajtōngōw, pisaniu abo dyskutiyrowaniu ze kamratami. Fest zwiedōwno rzecz, wpisano na lista UNESCO na tej samej zasadzie co Jemaa El Fna we Marrakeszu – jako niymaterialno erbowizna.
To przi kofeinowym napowku zasiodali we cesaryjskij stolicy ludzie tacy jak Mozart, Beethoven abo Strauß. Tamek popijali i rozmyślali nad nastympnymi dziyłami. My skirz pogody mieli masa przileżytości ku poprōbowaniu tych austryjockich szpecjałōw, tōż bylimy i we rōżowej sieciōwce Aida, i we jakiś bardzij nowoczesnych kafyjach jak choby Blueorange (fest dobre i niydrogie śniodania). Ale richtich hitym było kultowe Cafe Hawelka ôdewrzite we 1939. Włazicie tamek i ôroz somżeście we inkszym świecie, we inkszych czasach, dziesiōntki lot do zadku. Ajnfach piykne.
Na ôbiod we Wiydniu kożdymu turyście “budżetowymu”, ale takimu, kery lubi dobrze i dużo zjeś spasuje cosik miyndzy sieciōwōm a restauracyjōm – italijskie Vapiano. Wszyjsko smakuje, a nadbytnio kożde danie ônaczōne je na Waszych ôczach (7-11€). Ana pokozała nōm tyż superowo knajpa koryańsko (Kimchi, 6-12€, nojlepsze sōm zupy i “boxy”) i sztela kaj idzie sie napić dobrego austryjockigo piwa (Alt Wien). All inclusive.
Sprowdźcie tyż knajpka Trześniewski – fajne miano i dobre sznitki. Yno rozmiar sznitek trocha mynij fajny. Ale wejrzijcie i tak!
To jako – Kleiner Schwarzer, Kapuziner abo Melange? 😉
Rōmel na Praterze
Na kōniec Prater. Znocie te miano, pra? Za bajtla byłaby to nojwiynkszo atrakcyjo. Sztyjc je to fajne, bo kolorowe, no i rōmel to rōmel, ale muszymy stwierdzić (i kapka sie poasić ale niy skuli tego to piszymy), że po parkach takich jak Six Flags, Coney Island abo Universal World we USA, wiydyński Prater już bardzij spōmino nōm chorzowski rōmel jak keryś z tych amerykōńskich. Ale i tak – kożdy keciok lepszy jak żodyn keciok. 😉
Dojazd do Wiydnia
Ôszydzilimy FlixBusa i tym razym pojechalimy ze austryjockim Hellö, kery gynau we marcu wypuścił kody ze rabatym 7€ na kożdo farkarta, tōż we jedna zajta bulilimy po 12€. Ze Ślōnska i ôkolic zajedziecie do Wiydnia PolskimBusym już ôd 1zł (tako normalno cyna to ôd 20 do 75PLN).
Jedźcie, bo Wiydyń to je richtich fajne miasto, do kerego mocie bliżyj jak Wōm sie zdo. Kożdy znojdzie cosik dlo sia. Dobrze sie go zwiydzo, a bezma i sztudia, i robota tamek to szpas. Tōż – farkarty, rukzaki i tschüs!