Maroko: ôd A do Z (2)

przez bele kaj
Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Pokozać nowo sztela i nauczyć sie i Wos poru wyrazōw – to zawdy chcymy zrobić, jak wciepujymy tekst. A skirz tego, że do nastympnych postōw ô Maroko musicie trocha rzeczy ô tym afrykōńskim landzie spokopić, to chytejcie nastympny wpis w sztilu “ôd A do Z”. Dzisioj tajla drugo.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj


Piyrszo tajla tekstu znojdziecie tukej – “Maroko: ôd A do Z (1)


Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

M: medyna, medresa i mozaika

Medyna to je arabskie stare miasto. To tukej spyndzicie nojwiyncyj czasu jak wybierecie sie na rajza po Maroku, bo gynau w medynach je wiynkszość zabytkōw i atrakcyji. Czos sie tukej sztopnył. Ludzie żyjōm jak u nos, ale 50 lot do zadku. Zwiyrza we plac aut, barter, haje miyndzy “ôsiedlowymi gangami”, nagabywanie i proszynie, coby cosik kupić na kożdym kroku. Arabskie stare miasta sōm roz przijymne i gyszpant, a roz nerwujōm i sōm niyzocne. Ale taki już je ôd nich urok. Kożdo medyna je inkszo. Ta w Fezie to je labirynt (forgot), w Marrakeszu to jedyn epny torg pod turystōw, a yno w Essaouirze idzie wejrzeć jako naprowda żyjōm miyszkańcy marokańskigo miasta, co robiōm jak majōm fraj, kaj siedzōm i co maszkecōm.

W medynach idzie trefić piykne koraniczne szkoły – medresy. Bylimy we dwōch, we Medresie Ben Youssufa w Marrakeszu i we Medresie Bu Inania w Fezie. Tego, jak ône sōm wyônaczōne we strzodku, niy idzie ôpisać. Miszōng rzeźbiōnego drzewa z akuratnie poukłodanymi mozaikami, kery tam znojdziecie, to je nojsrogszy poziōm kōnsztu. Niy przepōmnijcie ô tych sztelach jak bydziecie na miyjscu, bo idzie leko kole nich przynś i ani ich niy uwidzieć.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Do kożdej medyny włazi sie bez tōra. Tukej jedna z Fezu.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

A tu Essaouira i poru zwyrtokōw, kerzi w swoich wōzykach i śpiōm, i jedzōm, i robiōm.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Jak już wleziecie do medyny w Rabacie, to treficie pora takich modrych uliczek.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Medresa we strzodku…

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

…i ze dworu.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

N: natura

Miasta, meczety, medresy, mozaiki… to je wszyjsko piykne, robi wrażynie, chce sie tymu cykać bildy. Ale tym, co Maroko jako land mo nojlepszego, je natura. Zielōne teryny gōrskie? Ni ma sprawy, taryfōm z Marrakeszu do Imlil i już sōmżeście w Atlasie, na sztrece do Jebel Toubkal. Hyc, piosek i kamele? Ciśniecie do Merzougi i za chwila sōmżeście na prōznocie, śpicie pod gwiozdami i zjyżdżocie na sandboardzie. Chcecie do ciynia, dychnyć kapka i pozaglōndać na cosik piyknego? Kaniōny Todra i Dades czekajōm. Ściany epne na 300 metrōw do wiyrchu dajōm Wōm tela ciynia, że jeszcze bydzie Wōm tynskno za klarōm. Cuda natury? Miyjski autobus z Sidi Ifni do Legziry i już idzie sie podziwać na zachōd przi hławnych legzirskich ôbłōnkach (fajny post ô nich znojdziecie na blogu “Life in 20kg”).

Maroko mo wszyjsko, dlo kożdego cosik sie znojdzie. Łażynie po gōrach i polygiwanie na piosku, pflance i zwiyrza, hyc i zima… Co yno. Beztōż bez problymu idzie poskłodać rajza dlo wiynkszej ferajny. Z nami była tako jedna, kero pedziała: “Jo przistowōm na wszyjsko, bele bydōm chocioż trzi dni na plaży”. No i były – Sidi Ifni, Sidi Kaoki i spōmniano Legzira. A że gynau mha tako, że swoich kamratōw, kerzi polygiwali meter dalij niy szło dojrzeć, to już niy skuli nos. 😉

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Ô: ôprowadzocze i ôpuncyje

Jak już my pisali, medyna w Fezie to je labirynt. I niy błoznujymy tukej. Mapy Google, karty papiōrzane, ôbrozki – nic. Nic niy spōmoże spokopić cyntrum Fezu. Ôpcje na łażynie po mieście sōm trzi (wyprōbowalimy kożdo z nich):

  • namalować se w hefcie drōga ôd hotelu do kożdego charakterystycznego punktu miasta (fōngowało, ale niy zawdy; no i trza nojprzōd tyn hotel znojś),
  • łazić se bele jak i bele kaj, stracić sie, a potym ciś cołki czos w jedna zajta, tak co sie wylezie z medyny (idzie wejrzeć na masa nowych szteli, ale i trefić na niyprzijymnych ludzi za ekiym; no i troci sie masa czasu),
  • zabuchować se ôprowadzocza (bierōm grosze, znajōm “labirynt” jak swoja kapsa i jak sie idzie z nimi, to sie je jak Mario w graczce po chycyniu gwiozdki – żodyn ani niy podłazi nagabować).

My z ôprowadzoczym łazili bez pōł dnia. Zoboczylimy co sie yno dało, nikaj ôd nos niy chcieli pijyndzy za ajntryt i nikaj nic nōm na siła niy ciśli. Wszyjsko w cynie: smrōd nojbardzij znanej garbarni świata, przekoz ônaczynio tepichōw, mierzynie arabskich hacek (hidżabōw), masa historyji i piyrszy roz ôd poru dni – świynty pokōj. Wiadōmo, żodyn ni ma idyalny, tōż z czasym dowiedzielimy sie, że nasz ôprowadzocz to ni ma taki ôficjalny z miasta (a mioł być; ale sōm sie nōm potym prziznoł) i na kōniec ôkrōm umōwiōnej przōdzij kasy stoł i czekoł na “tip” (niy smolił sie i padoł ofyn, że trza mu wiyncyj). Ale ogōlnie – chocioż normalnie uciekōmy ôd przewodnikōw itd. – chwolymy se i ani kapka niy banujymy.

“Ô” to jeszcze nojchutniyjsze marokańskie ôbsty – ôpuncyje! Ôwoce, kere jedlimy na kila, dziyń w dziyń. Cyna dlo miyjscowych to kole 1MAD za 2 sztuki, dlo turysty 1 za 1. Majōm szpicate żgaczki, tōż przedowocz akuratnie je dlo kożdego rychtuje. Jedyn sznit, drugi i bierecie ôpyncyjo gynau z marokańskij rynki (majōm rynkawiczki!!! :o) do Waszej ślōnskij, uchachanej gymby. Pōłek tej kulki to ziorka, tōż dejcie pozōr – wartko i porzōmnie czyści jelita.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Nasz ôprowadzocz mioł cosik z aktora Olbrychskigo, pra?

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Tego trefilimy w Meknes. Bōł przijazny yno do czasu. Potym wychciywoł kasa za kożdy bild, kery nōm cyknył i za kożdo historyjka, kero ôpowiedzioł.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

P: prōznica

Spōmniano już przi literce “N” prōznica to bōł jedyn z punktōw wyjazdu, kery zaznaczylimy jako “mus”. Drugi roz w życiu zdecydowalimy sie na atrakcyjo ze zwiyrzami. Normalnie trzimiymy sie ôd tego daleko, bo żol nōm tych biydnych bestyji, ale przed rajzōm na Sahara (tak jak przōdzij przed parkiym Everglades w USA) poczytalimy kaj sie dało, eli kamelōm, kere nos kludzōm po piosku, dzieje sie jako krziwda. Ôkozało sie, że niy, tōż ôpowożylimy sie zabulić za “wycieczka ôrganizowano”. Było super! Nojprzōd witoczka ze swoimi kamelami, potym dwie godziny ôbijania rzici wanderu po piosku do bazy. Na miyjscu trocha śmiysznie, bo majōm tamek bai stawiynie z haźlami i umywalkōm, tōż kapka ta nasza rajza straciła na rychtyczności, ale za to warunki kōmfortowe. Na wieczōr podziwalimy sie na zachōd, dostalimy wieczerzo niy do przejedzynio, posuchalimy berberyjskij muzyki i wyciōnglimy se łōżko z celta, coby nynać pod sagim niebym. Na drugi dziyń śniodanie wczas rano i rajza nazod. Werciło sie!

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Inkszy przikłod prōznicy: gynau tukej wysadził nos taksiorz na drōdze ku Aït-Ben-Haddou, jak pedzielimy mu jak sie mianuje nasz hotel.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

R: riad i rzymiosło

Riad to je tradycyjno marokańsko chałpa z patio na dole i ze dziurōm we suficie. Na strzodku zaôbycz stawio sie fōntanna. Stawiynie je tak pōmyślane skuli afrykańskigo hycu, robi sie tam tako naturalno klima. Nojczynścij na dachach riadōw sōm tarasy, na kerych idzie se pojeś, popić (po cichu) i pogodać. Nojlepij zico sie po cołkim dniu łażynia, przi winku i biyrze, za kerym trza sie było nałazić tak, jak wtedy, kedy jeszcze niy miało sie auswajsu i nikaj niy chcieli nōm tego piwa sprzedać (ô piciu gorzołki w Maroku kedy indzij).

Skōrzane taszki i sztrzewiki, metalowe lampy i tace abo drzewiane tisze i stołki – jak mocie w chałpie cosik z tego, to je epno szansa, że w kerymś mōmyncie tyn dings bōł w Maroku. Ludzie umiōm tam wyônaczyć naprowda cudne zachy. Rzymiosło kożdej zorty na nojsrogszym poziōmie. Produkujōm tam tyż masa skōr, nici i roztōmaitych inkszych materiałōw. I nojprzōd chcōm za to masa pijyndzy, ale jak widzōm, że sie nie docie, to w kōńcu przedujōm za 10% cyny, jako normalnie trza by było udać na to wszyjsko w Europie.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kajMaroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kajMaroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kajMaroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

S: suki

Ja, suki! Suki w Fezie nojlepij wyposażōne, ale to w Marrakeszu było ich zdecydowanie nojwiyncyj. Wydzielōne tajle medyn, na kerych sōm yno sztandy z ôkyślōnōm zortōm dingsōw – to sōm gynau marokańskie suki. Trza Wōm sztrzewikōw? Na suku Smata znojdziecie ich masa, sznupcie przede wszyjskim za tradycyjnymi babouches. Lampa abo talyrz? Kukejcie za sukiym Chouari. Na kōniec wejrzijcie na nojszyrszy i bodej nojlepij wyposażōny suk Semmarine, wyleziecie z niego gynau przi Jamaa el Fna. Potym już nic, yno z fol taszami i rukzakami zicnijcie se po cołkim dniu cychtowanio przi tażinie, ślimokach i… whisky!

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kajMaroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Ś: ślimoki

Kojarzōm sie ze Francyjōm, ale my w tym europejskim kraju byli już pora razy i ślimokōw nikyj my tamek niy prōbowali. We Maroku w kōńcu my sie ôpowożyli. W smaku żodno rewelacja, ale do sie zjeś. Fajne je za to wybiyranie tego miynsa ze szupy. Trza nabrać sztocherym tak, coby cało uwarzōno glizda wylazła. Strzōd Marokańczykōw fest popularny przikłodek przed delszym fajerowaniym. Wiynkszo kokilka yno 1€!

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Zupa, kero ôstowo po wyciepaniu z kokilki ślimokōw, je yno dlo rychtycznych morusōw.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

T: tōry, tażin i Toubkal

Czytaliście już samek ô marokańskich medynach. Do kożdej z nich włazi sie bez tōra. I te tōry to tyż je coś, na co idzie sie dziwać godzinami. Mozaiki, rzeźbiynia, roztōmaite formy i farby. No cuda. Wejrzijcie yno na pora bajszpili pod spodkiym. Bez tako to aż sie chce przynś, pra?

Piyrsze skojarzynie na hasło “Maroko”? Tażin! Tego miana sie używo i przi godce ô jodle ze damfowanych gymizōw i miynsa, ale i ô kofliku, w kerym sie to warzi. Ze tażinami je jak ze moczkōm – ni ma na świecie dwōch gynau takich samych, kożdy je inkszy. Taki ajnfachowy to kokotek abo świniok ze zimiokami, tōmatami, ôliwkami i gewircami. Kajś przi ôcyanie (np. w Essaouirze) idzie zjeś i tażin ze sardynkami. Ale nojgłymbszy i nojciekawszy smak mioł tyn ze kaczycōm i ze suszōnymi figami. Mniam!

Toubkal, a akuratnij Jebel Toubkal, to je nojsrogszo gōra we Afryce Pōłnocnej. Chocioż mo aż 4167m n.p.m., to je to szpic, na kery umi wlyź i amator. Jak yno my ô tym poczytali, to stwierdzilimy, że tyż chcymy. No i jakoś my szafli. Jak tera spōminōmy to to były jedne z nojlepszych dni w Maroku. Nojprzōd rajza z Marrakeszu do wsi Imlil, na nastympny dziyń ôd rana piynciogodzinny wander ku schrōnisku, tam kima i na trzeci dziyń wczas rano atak. Werciło sie!

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

W: whisky

A w zasadzie berber whisky. Tōż nic inkszego jak fest mocny i fest słodki tyj. Bezma po poru szklōneczkach umi już zaszelōntać w łepie i stōnd sie wziyno ôd niego miano (zbowiynie we muzułmańskim landzie, w kerym picie gorzoły je widziane gorzyj jak zdradzanie, sklinanie abo cyganiynie). 😉

Tak richtich, to berber whisky to je już napowek kultowy i narodowy. Trza wiedzieć gynau z czego sie go parzi (tyj ze zorty “gunpower”), co sie do niego dociepuje (miynta “nana”), jak sie go nalywo (tak, coby sie pokozały szuminy) i jako sie go pije (trzi szklōnki: piyrszo gorsko jak żywobycie, drugo mocno jak przōnie i trzecio słodko jak śmiertka). Podle Marokańczykōw nic inkszego tak niy zagaszo durstu jak tyn hyrski tyj.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Y: yjzel i YSL

Rajzowalimy po roztōmaitych tajlach Maroka i kożdo bōła blank inkszo, ale jedna rzecz bōła wszyndzi tako samo – yjzle. Jeździ sie na nich abo ciepie sie im na pukel tasze i kisty, a ône to targajōm. Było nōm ich żol, bo już małe bajtliki wiedzōm, że jak yjzel niy idzie, to trza go piznyć w rzić, coby sie ruszył. Ale coby niy godać, to to sie dugo niy zmiyni, bo na razie żywot we Maroku bez yjzli ni ma możliwy.

Znocie takigo chopa jak Yves Saint Laurent? Klamoty, perfumy i inksze takie dingsy – kojarzicie? Ôn tak mioł w zocy Maroko, że kupił se chałpa w Marrakeszu. Ale niy bele jako, bo sprawił se “zielōne serce” miasta, zygroda wyōnaczōno bez francuskigo malyrza Jacquesa Majorelle. Sztela, kero we ksiōnżkach ô Maroku znojdziecie we “TOP 10” i ô kerej bydziecie jeszcze mieli przileżytość poczytać na blogu.

Zwiedowne info: YSL żył we Zygrodzie Majorelle bez prawieć 30 lot ze swoim… chopym. We arabskim landzie naprowda rzodko idzie tako sytuacjo trefić.

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Z: zwiyrza i zolyty

Jak już na isto uwidzieliście, w Maroku idzie trefić fol roztōmaitych bestyji. Yjzle, kociki, kōnie, kamele… Jak kerego interesi fauna i cołki tyn świot gadzin, to tamek bydzie uradowany. Nōm yno żol, że niy znojdlimy fynka na prōznicy. 🙁

Zolyty z Europejkōm to je cosik, na co fest liczy kożdy mody Marokańczyk. Kożdo samotno frela, kero do Maroka pojedzie, musi być fertich na gupie hasła i prymitywny chyt. Ôd nij synek tyż. Bo samotno niy znaczy, że bez chopa kole siebie, yno bez ringa na palcu. My se na ta rajza take ôbrōnczki ôblykli, ale czasym i to nic niy dowało. Z marokańskim testosterōnym niy wygrocie. 😉

Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kajMaroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj Maroko, od A do Z, blog po śląsku, bele kaj

Na dzisioj to tela. Podobała sie Wōm marokańsko alfabeta? Bydymy fest radzi skuli kożdego “przaja” na Facebooku! Napiszcie tyż cosik w kōmyntorzu i poślijcie dalij kamratōm. Do zaś! 🙂

Inne interesujące teksty:

Ta strona używa ciasteczek oraz zewnętrznych skryptów dla lepszego dostosowania treści do użytkownika. W Polityce Prywatności znajdziesz informacje o tym, jakie ciasteczka i skrypty są używane, oraz jaki wpływ mają na twoją wizytę na stronie. W każdej chwili możesz zmienić swoje ustawienia. Nie wpłynie to na twoją wizytę na stronie. OK Polityka Prywatności