Lüftlmalerei, Olympiaschanze, Partnachklamm – jakeś czary-mary? A kaj! Te trzi miana to ajnfach cosik, skirz czego naprowda trza sie wybrać do Garmisch-Partenkirchen. Ale hyrskie GaPa to niy yno szijorski Turniyj Sztyrech Skoczni i farebnie posztrajchowane chałpy. Bo chocioż to ani miasto ni ma, to trefić tam idzie moc roztōmaitych atrakcyji. Dziwejcie sie!
Bajerowe Garmisch-Partenkirchen
Miyszko tamek yno trocha przeszło 26k ludkōw, ale GaPa to je jedna ze nojgibcyj rozwijajōncych sie szteli na Bajerach. Dzieje sie tak zaôbycz skirz tego, kaj Garmisch je, bo już praktycznie we Alpach, przi samym Zugspitze – nojsrogszej gōrze we Nimcach. Turystyka napyndzo cołko gospodorka tej gminy i trza ofyn pedzieć, że robi sie to tamek richtich dobrze.
GaPa tak po prowdzie to na mapach w ogōle je skuli… Hitlera. To ôn nakozoł we 1936 roku, gynau rok przed planowanōm ôlimpiadōm, skuplować dwie dziedzinki ôdtajlowane ôd siebie rzykōm Partnach. Chocioż ci, co miyszkali we Garmisch ze tymi ze Partenkirchen za fest se niy przoli, to przeciwić sie niy śmieli. I dobrze, bo ôd tamtego mōmyntu gmina Garmisch-Partenkirchen zaczła sie gryfnie rozkulować.
Piechty ku Partnachklamm
Ze Mōnachium do GaPa jedzie sie autobusym kole godziny. Idzie tyż cugiym abo autym, jak kery mo. My tradycyjnie FlixBusym – po 11€/łep za rajza tam a nazot. Zaro jak my wylyźli, to piyrsze za czym my kukali były znaki na Partnachklamm – przigōń zaro na zaczōntku nimieckich Alpōw.
Głymboko na 80 a dugo na przeszło 700 metrōw piska miyndzy gōrami niy ma za fest znano i tymu sie naprowda idzie dziwować, bo to je na isto jedna ze nojpiykniyjszych atrakcyji na Bajerach. We dziyń, kedy my tam byli, klara grzoła tak, że popoliła nōm i rynce, i karki, ale jak sie już wlazło do wynwozu, to ôroz prziszoł przijymny chłōdek. Kole nos rzyka Partnach, nad łepami yno kōnsek niyba. Friszny luft, pora ludzi naôkoło – dychlimy bez tyn godzinny szpacyr lepij jak bez niyjedyn weekynd. Ajntryt do snozy po 5€ ôd gowy.
Na kōńcu przigōni zarozki jaśnij i cieplyj. Ziclimy na pora minut, coby jako klapsznita wciś, kapka sie napić i ciś dalij. Spamiyntejcie, że Partnachklamm je 3.5km fōrt ôd GaPy i czasym idzie sie pod gōrka, a niyroz i wlezie do duczaju, tōż niy ôbuwejcie tamek czasym nidzielnych zandali abo sztrzewikōw na krōmfleku. 😉
Skocznia Olympiaschanze
Drōga ku wynwozowi niy ma wiela gorszo jak sōm wynwōz. Idzie sie przi rzyce, kole piyknych zielōnych łōnżkōw i roztōmaitych cyrkuśnych bestyji jak alpaki abo cigi. Przi fajnej pogodzie idzie sie ôpolić i podychać naprowda świyżym luftym. A że to sōm Nimce, to jak przidzie smak, to po drōdze idzie sie i kapka ôziōmbać biyrym.
Skocznia Olympiaschanze to je stawiynie, przi kożdym na zicher kożdy chocioż na chwila sztopnie. Adam Małysz, Sven Hannawald, Wojciech Skupień, Martin Schmitt – bai jak przi tymacie szijorskich hibōw to sōm ôstatnie miana, kere gynau tak jak my – se spōminocie, to plac ku “yntkōm” na szijach ze GaPy kedyś musieliście we telewizorze uwidzieć. Ôlimpiada, Puchar Świata i Turniyj Sztyrech Skoczni zawdy na 1. stycznia – to wszyjsko sie dzioło we tej malućkij alpejskij wsi.
We 2007 roku Olympiaschanze zbulili i postawili na nowo. Beztōż mo taki nowoczesny, kosmiczny dizajn. Na starym stawiyniu rekordzistōm bōł Małysz (129.5m), ale na nowym ôd Sylwestra 2014 je Norweg Anders Jacobsen (145m).
Przi skoczni umicie tyż wejrzeć eli Partnachklamm je dzisioj ôdewrzity…
…abo chycić ku wynwozowi “taryfa” (4€):
Lüftlmalerei – malunki na chałpach
Szpacyr po GaPa to je naprowda przijymność. Znaczy sie wtynczos, jak niy leje. Tōż w sumie trza by napisać, że… szpacyr po GaPa to je rzodko przijymność, bo skirz gōr padze tamek sztyjc, ze sztyry razy do tydnia. 😉 Ale jak już treficie na piykno pogoda jak my, to bydziecie sie czuli choby we bojce. A wszyjsko skuli… Lüftlmalerei!
Technika Lüftlmalerei narodziła sie przeszło 200 lot do zadku. Ôd zaczōntku chodziło ô to, coby ôbmojić swoje chałpy piyknymi, farebnymi malunkami. Ônaczy sie to i na Bajerach, i we Tyrolu. To je taki knif na pokozanie historyji ludzi, kerzi we chałpach miyszkajōm abo miyszkali. Sztrajchuje sie tyż scyny religijne, abo takie, kere sie dzioły na beztydziyń. Tukej chopy na kōniach, Pōnbōczek, tamek baby we kuchniach na fajerach, kajś dalij bajtle ze szlojdrami, a przi kōńcu cosik jak Oktoberfest… No historyji w pierōny. Zaglōndejcie po leku, bo to super-kōnszt!
A! Nojszumniyjsze ôbrozki treficie przi Ludwigstrasse:
Zugspitze
Jak żeście sōm na Bajerach i chcecie wylyź na nojsrogszo gōra we Nimcach (2962m n.p.m.), to mocie dwie opcyje – poranoście godzin spinanio abo banka za 50€ (ôdjazd zaro przi bahnhofie, styknie przelyź pod torami). Tōż – abo czos, abo pijōndze.
A i bezmaś ze Zugspitze idzie bai… posjyżdżać na sōnkach!
Co jeszcze werci sie wiedzieć
- We Garmisch-Partenkirchen postawiōne je “Europejskie Centrum Studiów Bezpieczeństwa im. George C. Marshalla” – wożno sztela edukacyjno.
- Masa je we GaPa gryfnych, epnych chałpek, bai takich niyposztrajchowanych. Pōła z nich to pynsjōnaty.
- Przidajne linki: wszyjsko ô Zugspitze, ôficjalno zajta turystyczno Garmisch, info ô przigōni Partnach.
